Τα συμπεράσματα μιας νίκης - Του Βασίλη Παπανικολάου, Δικηγόρου Πειραιά

Τα συμπεράσματα μιας νίκης

Του Βασίλη Παπανικολάου,

Δικηγόρου Πειραιά *

          Οριστικοποιήθηκε πριν από μερικές μέρες η μεγάλη νίκη των δικηγόρων του Πειραιά, που κατάφεραν να ματαιώσουν τη μεταστέγαση των δικαστηρίων της πόλης στο Ρέντη, στις «παλιές Καπναποθήκες Κεράνη», οι οποίες ανήκαν στο δημόσιο και πρόσφατα ιδιωτικοποιήθηκαν. 

 

Επρόκειτο για ένα τεράστιο σκάνδαλο, μιας και ο μοναδικός λόγος που η κυβέρνηση είχε αποφασίσει τη μεταστέγαση, ήταν για να εξασφαλίσει τα κέρδη του αγοραστή του κτιρίου, μέσω της πολυετούς ενοικίασης του πωληθέντος κτιρίου για στέγαση των δικαστηρίων, αντί μισθώματος 2,5 εκατομμυρίων ευρώ μηνιαίως.

 

            Από τη σημαντική αυτή νίκη, πρέπει να βγάλουμε κάποια βασικά συμπεράσματα:...

            1._ Γρήγορα αντανακλαστικά, τόλμη και αποφασιστικότητα. Όταν τέλη Ιουλίου του 2013 η κυβέρνηση ανακοίνωσε αιφνιδιαστικά τη μεταστέγαση, με σκοπό να την υλοποιήσει εντός του Αυγούστου ερήμην των πάντων, και ενώ οι επίσημες συνδικαλιστικές παρατάξεις του κλάδου (ακόμα και οι αριστερές) ήταν βυθισμένες στη θερινή ραστώνη, μια ομάδα τριών – τεσσάρων δικηγόρων, αποφασισμένων (ή «ακραίων», «ρομαντικών» και «τρελών» για κάποιους), αντέδρασε ακαριαία, συνέταξε ένα κείμενο υπογραφών με εκτενή επιχειρηματολογία, το οποίο διοχέτευσε και στον τοπικό τύπο, και άρχισε εν μέσω καύσωνα τη συλλογή υπογραφών. Ο τοπικός τύπος προέβαλε άμεσα το θέμα, ο εμπορικός κόσμος, που επίσης θα πληττόταν, ενημερώθηκε για τον επικείμενο κίνδυνο και άρχισε και αυτός να αντιδρά. Μέχρι τέλη Αυγούστου είχαν συγκεντρωθεί πολλές δεκάδες υπογραφές, η βάση των δικηγόρων είχε μάθει το σχέδιο και το κύμα της οργής φούντωνε.

 

            2._ Αισιοδοξία κόντρα στο ρεύμα. Μόλις μαθεύτηκε η απόφαση μεταστέγασης αλλά και για μεγάλο χρονικό διάστημα μεταγενέστερα (ακόμη και όταν το κίνημα είχε λάβει μαζικές διαστάσεις), παρουσιάστηκε το εξής συνηθισμένο φαινόμενο: οι ηγεσίες όχι μόνο των συντηρητικών αλλά και των αριστερών παρατάξεων διακατέχονταν από μια τεράστια απαισιοδοξία και μοιρολατρία, θεωρώντας αναπόφευκτο να περάσει το κυβερνητικό σχέδιο. Μέχρι που στις αρχές Οκτωβρίου του 2013 συνέβη το πρωτοφανές: εκατοντάδες δικηγόροι Πειραιά συνέρρευσαν με πρωτοφανής μαζικότητα και αποφασιστικότητα σε μια ιστορική πλέον γενική συνέλευση, όπου με ποσοστό 96% τάχθηκαν κατά της μεταστέγασης. Αυτή ήταν η αποφασιστική καμπή της μάχης. Το ηχηρό μήνυμα ακούστηκε σε όλη την πόλη και πλέον όλοι οι τοπικοί φορείς, συμπαρασύροντας και το φιλοκυβερνητικό δήμαρχο, τάχθηκαν επίσης κατά.

 

            3._ Συμμαχίες. Τεράστιο ρόλο στην επιτυχία του αγώνα έπαιξαν και οι συμμαχίες. Οι δικηγόροι δεν αναλώθηκαν σε μοναχικούς δρόμους, αλλά δημιούργησαν ένα μόνιμο συντονιστικό όργανο (άτυπο συμβούλιο πόλης) μαζί με τους εμπόρους και άλλες επαγγελματικές ομάδες (τον ιατρικό σύλλογο κλπ), το οποίο συνεδρίαζε συχνά και ενεργούσε από κοινού, δημιουργώντας ένα πάρα πολύ πλατύ και ζωντανό μέτωπο, με πραγματική συνεργασία στο εσωτερικό του. Αυτό προκάλεσε συγκέντρωση δυνάμεων και πολλαπλασίασε τις πιέσεις σε τοπικούς παράγοντες (δημάρχους, βουλευτές κλπ), με αποτέλεσμα να μεγαλώσει και η πίεση πάνω στην κυβέρνηση.

 

            4._ Τα παράλληλα όργανα αγώνα. Όπως συμβαίνει σχεδόν πάντοτε με τη συνδικαλιστική γραφειοκρατία, τα περισσότερα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου του Δικηγορικού Συλλόγου Πειραιά, έχοντας εκλεγεί μέσα από τις μαλθακές, παρεΐστικες και ρουσφετολογικές διαδικασίες της κάλπης, δεν εξέφραζαν ούτε τα πραγματικά μακροπρόθεσμα συμφέροντα του κλάδου ούτε καμία αγωνιστική διάθεση. Είχαν αποκοπεί από τη βάση και προτιμούσαν να χαριεντίζονται με τους υπουργούς και να τους κάνουν τα χατίρια. Έτσι, η πλειοψηφία του Διοικητικού Συμβουλίου σε όλα τα στάδια του αγώνα ήταν υπέρ της μεταστέγασης. Ήταν λοιπόν αδύνατον να αφεθεί ο συντονισμός και η προώθηση του αγώνα στα χέρια αυτού του οργάνου, που θα τον οδηγούσε σε βέβαιη αποτυχία. Ως λύση εφαρμόστηκε η κλασσική, παραδοσιακή και αλάνθαστη μέθοδος του κινήματος: δημιουργήθηκε «Επιτροπή Αγώνα» αποτελούμενη από τα πιο δραστήρια, τίμια και μαχητικά στοιχεία, η οποία έφερε εις πέρας μέχρι τέλους όλο το απαραίτητο έργο, επιδεικνύοντας μεγάλη αντοχή και δρώντας ακατάπαυστα επί ένα σχεδόν έτος, μέχρι την τελική νίκη.

 

            5._ Η υπέρβαση εικονικών ορίων και κομματικών ταμπελών. Το πιο αξιοθαύμαστο από όσα συνέβησαν στα πλαίσια αυτού του αγώνα ήταν το εξής: Οι φανατικότεροι υποστηρικτές του σκανδαλώδους σχεδίου της μεταστέγασης εντός του Διοικητικού Συμβουλίου ήταν μια ομάδα κάποιων «κεντροαριστερών» δικηγόρων (προσκείμενων σε ΔΗΜΑΡ, ΠΑΣΟΚ κλπ), σε συνεργασία με μια δεύτερη ομάδα, «ανένταχτων αριστερών» δικηγόρων. Αντίθετοι προς τη μεταστέγαση ήταν οι παρατάξεις οι προσκείμενες στο ΚΚΕ, το ΣΥΡΙΖΑ και τη ΝΔ, που όμως αποτελούσαν μειοψηφία στο Διοικητικό Συμβούλιο μέχρι το Φεβρουάριο του 2014 που έληγε η θητεία του. Η εξήγηση απλή: η ομάδα των «κεντροαριστερών και αριστερών» δικηγόρων, λόγω μακροχρόνιας εδραίωσης στις ηγετικές θέσεις του Συλλόγου, είχε αποκτήσει στενότερους δεσμούς με το υπουργείο δικαιοσύνης ακόμη και από τους εκπροσώπους της δεξιάς παράταξης και ουσιαστικά ακολουθούσε τυφλά τη γραμμή του. Οι άλλες παρατάξεις, αν και κομματικά εξέφραζαν τα άκρα αντίθετα του πολιτικού τόξου, στην προκειμένη περίπτωση ακολουθούσαν το κοινό συμφέρον της βάσης, που μάλιστα τους οδήγησε σε στενή και σταθερή συνεργασία. Εδώ επαληθεύεται η αρχή ότι σε ένα συνδικαλιστικό αγώνα αποτελεί τεράστιο λάθος να βάζει κανείς τεχνητούς διαχωρισμούς με βάση κομματικές ταμπέλες. Θα πρέπει κανείς να απευθύνεται ανεξαιρέτως σε όλους τους συναδέλφους, που πολλές φορές το κοινό συμφέρον τους οδηγεί σε κοινό αγώνα, ανεξαρτήτως κομματικών προτιμήσεων.

 

            Ελπίζουμε τα συμπεράσματα αυτά να φανούν χρήσιμα και σε άλλους αγώνες, που είναι επιτακτική ανάγκη να αναπτυχθούν αυτήν την περίοδο.

* Ο Βασίλης Παπανικολάου  είναι μέλος της ομάδας Νομικής Βοήθειας του Κινήματος Δεν Πληρώνω